به گزارش رسانه " اخـبــار معـمـاری  " کنزو تانگه (۱۹۱۳–۲۰۰۵) از همان آغاز کار با پروژه‌ی یادمان صلح هیروشیما (۱۹۴۹) جایگاه ویژه‌ای یافت. این بنا، با زبان مدرنیستی اما در پیوند با معنای تاریخی-فرهنگی، نشان داد که معماری می‌تواند حافظه‌ی یک ملت را در خود حمل کند. او سپس در سالن المپیک یو‌یُوگی توکیو (۱۹۶۴) به اوج شهرت رسید؛ جایی که مهندسی سازه کابلی و روح شاعرانه‌ی معماری شرقی در هم تنیده شد و تصویری تازه از معماری ژاپن به جهان معرفی کرد.

تانگه در دهه‌های ۶۰ و ۷۰، با طرح‌های شهری خود برای توکیو و پروژه‌های کلان‌مقیاس، الهام‌بخش جریان متابولیسم شد؛ جنبشی که آینده‌ی شهرها را همچون موجوداتی زنده، پویا و قابل تکامل تصور می‌کرد. او خود اگرچه هیچ‌گاه کاملاً در قالب متابولیسم نماند، اما فلسفه‌اش بر این بنیان استوار بود که معماری باید از مرز بنا فراتر رود و به بازاندیشی سازمان شهر و زندگی جمعی بپردازد.

در سال ۱۹۸۷، جایزه پریتزکر به او تعلق گرفت. هیئت داوران او را معمار «جهانی بودن با ریشه‌های محلی» نامیدند. در واقع، تانگه نشان داد که چگونه می‌توان مدرنیسم را نه با تقلید، بلکه با بازآفرینی بر اساس روح سنتی و بومی فهمید. این نگاه، پاسخی به بحران معماری بین‌المللی بی‌ریشه بود و راهی برای معماران پس از او گشود. هیئت داوران به‌ویژه به چند محور در کار او اشاره کردند:

• یادمان صلح هیروشیما (۱۹۴۹): نمونه‌ای از ترکیب مدرنیسم با معنای فرهنگی و تاریخی.
• سالن المپیک یو‌یُوگی توکیو (۱۹۶۴): شاهکار سازه و فرم شاعرانه که نماد جهانی معماری ژاپن شد.
• طرح‌های کلان‌شهری برای توکیو و دیگر شهرها: نشان‌دهنده جسارت در مقیاس شهری و الهام‌بخش جنبش متابولیسم.

بنابراین، پریتزکر او «به‌خاطر یک پروژه خاص» نبود، بلکه به خاطر کل رویکردش در پیوند دادن سنت ژاپنی با معماری مدرن جهانی و نفوذ عمیق آثارش در قرن بیستم به او اعطا شد.

با این حال، نقدهایی نیز به او وارد شد. برخی منتقدان بر این باور بودند که در مقیاس‌های کلان، پروژه‌های او گاه بیش از حد تکنولوژیک و انتزاعی به نظر می‌رسیدند و از تجربه‌ی انسانی فاصله می‌گرفتند. اما درست همین دوگانگی است که خوانش‌های امروز را جذاب می‌کند:

• برای برخی، تانگه معمار هویت ملی در دوران مدرنیسم بود.
• برای برخی دیگر، او نماد تناقض میان پیشرفت تکنولوژیک و زیست انسانی.

امروز اگر اندیشه‌های تانگه را در کنار نقدهای معاصر بگذاریم، می‌بینیم که دغدغه‌ی او همان است که در جریان‌های جدید مثل طراحی پایدار یا معماری انسانی پی گرفته می‌شود: معماری باید همزمان تکنولوژیک، ریشه‌دار و انسانی باشد. کنزو تانگه نشان داد که فرم‌های عظیم بتنی می‌توانند همچنان بوی بامبو و صدای سنت ژاپنی بدهند. او نه صرفاً معمار بناها، بلکه طراح روایت‌های فرهنگی و اجتماعی یک ملت بود؛ روایتی که از دل ویرانی هیروشیما آغاز شد و به افق‌های جهانی رسید.

نگارش و تنظیم: پویا مودتی | کارشناس ارشد معماری و انرژی

تصاویر:

پوستر: WADesign – Kenzo Tange

تصویر 1:wamazing - Hiroshima Peace Memorial Park

تصویر 2: GoTokyo - kenzo tange yoyogi national gymnasium

تصویر 3: architecturehistory - Kenzo Tange city Planning

تصویر 4: sabukaru - METABOLISM MOVEMENT

تصویر 5: tokyopicks - St. Mary's Cathedral

تصویر 6: tokyopicks - Shizuoka Press and Broadcasting Center